معرفی انواع بذر: هیبریدی(F1)، تراریخته(GMO)، استاندارد(OP) و دستگیر(F2)

به طور کلی از انواع بذرها می‌توان به بذر هیبریدی یا F1، بذور GMOیا تراریخته، بذور استاندارد یا op، و بذرهای دستگیر یا F2 اشاره کرد.

بذر هیبریدی (F1)چیست؟

بذر هیبریدی بذر اصلاح شده ایست که در واقع حاصل تلاش های زیرکانه اصلاح گران برای تولید ارقامی از گونه های گیاهی متفاوت با ویژگی های خوب ژنتیکی است. این ویژگی های مطلوب از طریق گرده افشانی کنترل شده ، منجر به تولید گیاهانی می شود که از لحاظ ذخایر ژنتیکی از والدین خود برتر هستند.

در تولید بذر هیبرید دگر گرده افشانی به صورت دستی و با انتخاب دو والد با ویژگیهای مطلوب انجام می گردد. هر دو والد بایستی خالص بوده و ترجیحا به مدت شش نسل ،  خود گرده­افشانی شده باشند.بنابراین در تولید بذر هیبرید فرزندانی حاصل خواهند شد که اصطلاحاً دو رگه هستند و ویژگیهای هر دو والد برتر را دارا هستند .

البته بذرهای  هیبریدی همیشه نتیجه ای از پیوند بین دو نوع گیاه نیستند و بعضی از آنها می توانند حاصل از ترکیب سه گانه ای از گیاهان باشند، و حتی امروزه در جهان گونه هایی از گیاهان هیبریدی وجود دارند که از ترکیب ویژگی های شش نوع گیاه و یا بیشتر به وجود آمده اند. بذر دورگه هیبریدی منجر به تولید گیاهان یا درختانی می شوند که نسبت به آفات و بیماری ها مقاوم تر و دارای میوه های درشت تر و مرغوب‌تری هستند و هم چنین نحوه ی برداشت راحت‌تری دارند.

تفاوت بذر هیبریدی با بذر تراریخته در چیست؟

باید توجه داشت که بذر هیبرید با بذر GMOیا تراریخته بسیار متفاوت است هر چند که هر دوی این ها به نوعی بذور اصلاح شده تلقی می‌شوند؛ اما تفاوت این دو نوع بذر در مسیر تولید آنها است .بذر GMOیا تراریخته با وارد کردن قسمتی ازDNA مطلوب از ارگانیسم والدین تولید می‌شود. تکنولوژیGMO به محققان این اجازه را می دهد پا را از مرزهای طبیعت فراتر گذاشته  و با آزمایش های گران قیمت و دستکاریDNA گونه های مختلف، گونه هایی را به وجود بیاورند که طبیعت هیچ گاه قادر به انجام آن نیست .

پس بذر GMOیا تراریخته با دستکاری ژنتیکیDNA والدین به دست می آید اما در تولید بذر هیبرید دستکاری ‏ DNA صورت نمی گیرد و تنها گرده افشانی با «دخالت انسان در انتخاب والدین با صفات برتر» در شرایط ویژه و خاص انجام می گردد بنابراین محصول به دست آمده از بذرها و یا نهال های هیبریدی که اصلاح نژاد شده اند به هیچ‌ وجه برخلاف کشاورزی ارگانیک نیستند و برای تولید آنها به روش کشت بافت یا اصلاح از طریق تکثیر بذر، هیچ دستکاری ژنتیکی صورت نمی گیرد.

هیبریداسیون چیست؟

 با بررسی و دقت بیشتر در طبیعت می توان گفت هیبریداسیون یک فرآیند طبیعی است که همیشه اتفاق می افتد زیرا گیاهان به طور بالقوه می توانند توسط زنبورها و حشرات یا حتی باد گرده افشانی کنند. سپس آن دو والد تنوع با صفات متفاوت از دو والد را ایجاد می کنند. یک هیبرید می تواند به صورت ارگانیک تولید شود. این بدان معنا نیست که ما در حال اصلاح ژنتیکی بذر در سطح سلولی هستیم. در ادامه ی مطلب با هیریداسیون ارگانیک آشنا می شویم.

بذر OP یا استاندارد چیست؟

نوعی دیگر از بذرها با اصطلاح اوپی  (OP) یا ارقام استاندارد وجود دارند که تولید این بذرها به صورت گرده افشانی طبیعی و تصادفی به کمک باد و حشرات و پرندگان انجام گردیده است در نتیجه این بذر ها منجر به گیاهانی می‌شوند که به صورت طبیعی دارای تنوع ژنتیکی هستند.

بذر دستگیر یا F2 چیست؟

گفتنی است در مواقعی برخی کشاورزان یا حتی برخی از شرکت های تولیدکننده بذر به دلیل صرفه جویی در هزینه ها اقدام به استخراج بذر از محصولات هیبریدی می کنند که اصطلاحا به آنها بذر دستگیر یا F2 میگویند. در واقع بذر هیبریدی F2، حاصل از بذر به دست آمده از محصولات هیبریدی F1 است که کیفیت آن اغلب کاهش یافته است.

استفاده از کدام یک از بذرها توصیه می شود؟

از آنجایی که بذور نسل f1 خصوصیات مشترک لاین های مادری را دارا میباشند و به دلیل داشتن خلوص ژنتیکی قابلیت تکثیر ندارند،  استفاده از بذور دستگیر یا F2 توصیه نمی شود چرا که این بذور نتایج نامشخص و نامطمئن دارند.عمدتا بعد از یک بار کاشت بذرهای هیبریدی F1و برداشت محصول آنها، خواص ژنتیکی بذری که از محصولات جدید به دست می آید از چیزی که در مقابل F1 باید باشد بسیار متفاوت خواهد بود بنابراین از بذور دستگیر نمی توان انتظار داشت نتیجه کشت های قبلی یا مزارع دیگران را تکرار کنند. بازدید های کارشناسان نشان داده است استفاده از بذرهای دستگیر، بنا به دلایل ذکر شده کشاورزان زیادی را متضرر کرده است.

بدیهی است که محصول به دست آمده از بذور دستگیر به دلایل ذکر شده و درجه چندم بودن، قابل ارائه در بازارهای خارجی و فروش صادراتی نیستند. به همین منظور به کشاورزان توصیه می شود که در صورت استفاده از بذر ترکیبی هیبریدی برای کشت سال بعد از محصولات بدست آمده، بذری تهیه نکنند .

کشاورزی مطمئن با بذر هیبریدی

کاشت بذرهای هیبریدی به کشاورزان این اجازه را می دهد تا دقیقا بدانند چه چیزی از محصول انتظار می رود و از نظر نیاز به آب، حساسیت به بیماری و آفت، نیازهای تغذیه ای و عملکرد مورد انتظار، چگونه هستند.این بدان معنا است که آنها می توانند زمان کمتری را صرف کاشت و برداشت محصول مورد نظر نمایند و گیاهان بیشتری را در طول  یک فصل رشدی مدیریت کنند.

همچنین بسیاری از بذرهای هیبریدی طراحی شده اند تا بتوانند تنش برداشت اولیه، حمل و نقل طولانی مدت و نیز مدت زمان طولانی در قفسه های فروشگاه های میوه و تره بار را تحمل کنند. این تغییرات به ما اجازه داده است تا بتوانیم برخی از میوه ها را در هر زمانی از سال و در هر مکانی از دنیا داشته باشیم. در حال حاضر تولید بذر هیبریدی در کشاورزی و باغبانی مدرن و پیشرفته صورت می گیرد که منجر به افزایش چشمگیر تولیدات کشاورزی شده است.

بذرهای هیبریدی یا F1، بذور GMOیا تراریخته، بذور استاندارد یا op، و بذرهای دستگیر یا F2 از انواع دسته بندی بذور به شمار می آیند.

موارد مشابه:

راهنمای کامل خرید بذر کشاورزی کشت نشایی بهتر است یا کشت مستقیم بذر؟ سینی نشا گلخانه تولید نشا در اصفهان